Dünyanın her yerinde apayrı ‘sistemler’ geçerli olsa da, günümüz eğitim sisteminin esası ortak; bir eğitimci ve talebeler bir araya kazançlar, eğitimci öğretir, talebe bilir, ödevler verilir, imtihanlar yapılır ve talebenin ‘ne kadar bildiği’ test edilir.
Bu kolay ve pek çok güzergahtan tenkide sarih sistemde son yarıyılda bazı çatlaklar oluşmaya başladı. Zira ChatGPT gibi suni zihin destekli uygulamalar ve yazılımlar, talebeler yerine ödev yapmaya, hatta imtihana girmeye başladılar. Sarih konuşmak gerekirse, bu mevzuda hayli de zaferliler.
Suni zihin, eğitimde bir avantaj mı yoksa korkulması gereken yeni bir ‘öcü’ mü peydah oldu?
Suni zihin yazılımlarının son yarıyıldaki süratli gelişimi ve artan popülaritesi sonrası eğitime tesirleri de haliyle münakaşaya açıldı.
Talebelerin ödevlerini suni zihin destekli uygulamalar üzerinden hazırlamaları, imtihanlarda bu yazılımlardan faydalanmaları, ChatGPT’nin arka arkaya hukuk, şirket, hekimlik gibi kısımların yazılı imtihanlarından üstün zaferle geçmesi gibi hadiseler sonrası müzakereler öyle gelişti ki yasaklar gelmeye başladı. Ancak bu yasakların karşısında, suni aklı her alanda olduğu gibi eğitimde de bir destek personeli olarak kullanabileceğimizi düşünenler var.
Ülkemizde de münakaşa yaratan bu mevzuya yanıt alabilmek için eğitimcilere bazı sualler yönelttik;
Bir ödev/proje için ChatGPT, DALL-E, Midjourney gibi suni zihin yazılımlarından elde edilen doneleri kabul eder miydiniz, yanıtınızı mazeret ve şartlarıyla özetleyebilir misiniz?
Dr. Onur Akşit / Ege Üniversitesi Hoş Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı: ”Kabul edebilirim. İsmi geçen suni zihinler onlara verdiğiniz komutlar, ifadeler ve suallerin kalitelerine göre daha iyi yanıtlar veriyorlar. Başka Bir Deyişle onları iyi ve emeline uygun kullanabilmek de bir eğitim ve hüner gerektiriyor. Talebelerin bu kalitelere sahip olup olmadıklarını ölçen bir değerlendirme sistemine göre tüm süreci kapsayan raporlarıyla beraber ödevlerini veya projelerini kabul edebilirim.”
Vedat Ersin Ceviz / Bilgisayar Hocayı: ”Natürel ki kabul ederdim zira artık ne yazılılarda sorduğumuz suallerin ne de verdiğimiz ödevlerin mutlak bilgi aramaya müteveccih olmaması gerektiğini korunuyorum. Ezberci yaklaşımı desteklemek yerine sarih uçlu, yoruma dayalı ve talebenin kendine has yaklaşımını çalışmalarda görmeyi kastediyorum. Ayrıca yazılılarda da mevzuyu ne kadar kavradığını daha net çıkarabiliyorum. Bu sebeple bu yazılımları kullanması onun kafasında bir kroki oluşturması açısından ehemmiyetli. Bu krokinin üzerine inşa ettiği yaklaşım ve çıkarımlar biz hocaları kastedilen kazanıma daha seri götürebilir.”
Elif Türkan / Matematik Hocayı: ”Bu vaziyet talebelerin ödevinin kazanım emeline göre değişir. Zira talebeye bilgiye nasıl erişmesi gerektiğini öğretme kazanımını kasteden bir projede, talebenin bu yazılımları inceleyip suni aklı dolayısı ile teknolojiyi kullanarak projeyi bitirmesi faal bir bilme etrafı yaratır; projenin kazanımına erişilmesini sağlar. Öbür yandan, projenin emeli talebenin hesaplamalar gibi pratik zekasal hüner gerektiren kazanımları pekiştirmesi ise talebeyi hazıra itmesi nedeni ile kullanılmamalıdır.”
Talebelerinizin imtihanlara ChatGPT gibi yazılımlar ile hazırlanmalarını ve imtihanların değerlendirilmesi gibi mevzularda suni zihin destekli yazılımları kullanmayı ister miydiniz?
Onur Akşit: ”ChatGPT neredeyse Google gibi kullanılabilir. O surattan onu hazırlık için kullanabilirler. Değerlendirme mevzusunda evet isterdim zira sınıflar gitgide kalabalıklaşıyor. İşimizi çok basitleştirebilir suni zihin destekli yazılımlar.”
Vedat Ersin Ceviz: ”Suni zihin destekli yazılımların imtihan değerlendirmesinde kullanılmasını netlikle destekliyorum. Zira çok fazla talebemiz olduğundan talebeleri takip etmek, evvelki zaferlerini kendi içinde ve öbür talebelere göre değerlendirmek gibi çok fazla efor sarf edilmesi gereken harekâtlardan kurtaracaktır. Talebeler bazında ise bildiği bilgiler arasındaki irtibatı oluşturması çok ehemmiyetlidir. Bilgi ezberlenebilir ama bütün olarak nerede kullanması gerektiğini bu iletişimler sayesinde edinir. Bu irtibatları talebede oluşturmak biz hocaların görevi. Ama mektep dışında ve imtihana hazırlanırken bu irtibatları suni zihin takviyesiyle oluşturabilirler. Hoca kadar galibiyetli olur mu o münakaşa mevzusu : Zira hocayı talebesini suni zihin yazılımlarına kıyasla daha iyi tanır.”
Elif Türkan: ”Desteklerim. İmtihana hazırlanma açısından özellikle uzaktan eğitim süreci için yararının olacağını düşünüyorum. İmtihan değerlendirilmesinde kullanılmasında sarihçesi emin değilim. Ölçme değerlendirme yöntemine göre seçim edilebilir/edilmeyebilir. Zira sarih uçlu bir sualde talebenin nerede, neden yanılgı yaptığını araştırıp puanlamak için talebeyi tanımak gerekir ama suni zihin bu tahlilleri bize sağlayamaz. Ve yorum suallerinde tek bir doğru yanıt olamayacağı için de o stil bir ölçmenin değerlendirmesinde kullanılmamalı diye düşünüyorum.”
Suni zihin yazılımlarının eğitim süreçlerine entegre edilerek faal olarak hem talebeler hem de hocalar tarafından kullanılması konusunu nasıl bakıyorsunuz?
Onur Akşit: ”Suni aklı görmezden gelmek ve kullanmamak yakın bir zamanda pek muhtemel olmayacak gibi görünüyor. Ancak bunun eğitim etiğine uygun kullanımını talebelere kesinlikle özümsetmek gerekiyor. Teknolojiyi, işimizi, yaşamımızı, düşünce şeklimizi elimizden alacak bir özne olarak değil yaşamımızı basitleştirecek bir özne olarak görmeliyiz diye düşünüyorum. Natürel onu böyle bir özne haline getirmek de bir kavrayış ve çabayı gerektiriyor.”
Veysel Ersin Ceviz: ”Derslerde bilgi akışı yerine bu yazılımları hocalar bir partner gibi kullanabilirler. Böylece talebelerine de suni zihinle nasıl irtibat kurulması gerektiği ve onları eğitimde nasıl kullanmaları gerektiği anlatılmış olur. Talebeler de konutlarında imtihan çalışmalarında tıpkı birebir etütteymiş gibi özel hocayla partner bir biçimde konuttaki çalışmalarını yürütebilirler. Suni zekânın kullanımını genel anlamda bir tehditten çok yaratıcılığı ve yararı çoğaldırmada bir taşıt olarak görüyorum.”
Elif Türkan: ”Elbette, günümüz eğitim kavrayışı yaparak yaşayarak bilme-talebe merkezli bir yaklaşım olduğundan talebenin kalıcı bilmesine katkı sağlayabilir. Suni zihin yazılımları hoca için de anlatılan kazanıma bağlı olarak zamandan, emekten ve paradan tasarruf sağlatabilir.”
Aynı sualleri bir de ChatGPT’ye sorduk;
Verdiği yanıtlar oldukça uzun olduğundan, yanıtların sonundaki ‘özet’ kısmını aldık.
Sence bir ödev/proje için hocalar ChatGPT, DALL-E, Midjourney gibi suni zihin yazılımlarından elde edilen doneleri kabul etmeli mi, yanıtı mazeret ve şartlarıyla özetleyebilir misin?
”Suni zihin bilgileri hocaların talebelerinin bilmesini izlemelerine takviyeci olabilir, ancak doğru ve emin olmalı, talebelerin bilme stilleri ve ihtiyaçları dikkate alınmalı ve yalnızca bir taşıt olarak kullanılmalıdır.”
Sence talebelerin imtihanlara ChatGPT gibi yazılımlar ile hazırlanmalarını ve imtihanların değerlendirilmesi gibi mevzularda hocaların suni zihin destekli yazılımları kullanması doğru olur mu?
”Suni zihin destekli yazılımlar, talebelerin bilme sürecinde ve imtihanlara hazırlanmalarında bazı avantajlara sahip olabilir, ancak aynı zamanda bazı kaygı verici güzergahları da vardır ve bu güzergahların dikkate alınması ehemmiyetlidir. Bu sebeple, suni zihin destekli yazılımların kullanımı talebelerin bilme sürecinde bir taşıt olarak kullanılabilir, ancak hocaların talebelerle doğrudan etkileşim kurmaları ve talebelerin reel bilme marifetlerini yansıtan imtihanlar yapmaları da ehemmiyetlidir.”
Suni zihin yazılımların eğitim süreçlerine entegre edilerek faal olarak hem talebeler hem de hocalar tarafından kullanılması konusunu nasıl bakıyorsun?
”Suni zihin yazılımlarının eğitimde kullanımı, doğru bir biçimde planlanmış ve kullanılmış olduğunda pozitif neticeler verirken, hocaların ve eğitimcilerin dikkatli bir biçimde ele alması ve kullanması gerekmektedir.”
Netice olarak;
Suni zihin, geleceğimiz için bir seçim değil, yalanlayamayacağımız hakikatlik. Önümüzdeki senelerde suni zihin destekli yazılımların eğitim sistemine de entegre olması kaçınılmaz görünüyor. Bunun olması için de hem eğitimcilerimizin hem de talebelerimizin bu mevzuda bilinçlendirilmesi gerekiyor. Danıştığımız eğitimciler de suni zekânın kendisi de bize reelinde bunu söylüyor.
Teknolojinin getirdiklerini kavramaya ve onlardan yararlanmaya çalışmak yerine yok sayıp iftiramak, yaşadığımız çağı düşündüğümüzde yapılabilecek en makûs saldırı. Ancak hakimiyetsizce ve şuursuzca yaygınlaşmasına ön ayak olmak da öyle. Balansın kurulacağı ve suni zekânın bir destek personeli olarak fayda için kullanılabileceği bir geleceği beraber inşa etme şuurunun en kısa müddette oluşması ise en büyük beklentimiz.
İçeriğe destek olmak için bedelli fikirlerini paylaşan tüm eğitimcilerimize teşekkür ederiz. Sizlerin de bu mevzudaki fikirlerinizi yorumlara bekliyoruz! Neşeli okumalar…