İlk yansıtıcıyı bulan Niccolo Zucchi isminde İtalyan bir profesördür. İlk teleskopunu 1616’da yaptı ama teleskoplarının tasarımı pek pratik değildi. James Gregory, 17. asır İskoç matematikçi ve astronomlarından biridir ve ilk pratik relektör teleskopunun tasarımı ona aittir. 1663’te Optica Promota isimli yapıtında bu tasarımı yayımlamıştır. Ama bundan on sene sonra Robert Hooke adlı bilimadamından dayanak alana kadar ilk çalışan modeli inşa etmemiştir. Bu on sene içinde Sir Isaac Newton meşhur Newton teleskopunu inşa etmiştir 1670. Başka Bir Deyişle Gregorian teleskopu tasarım açısından Newton’unkinden evveldir fakat ilk inşa edileni Newton’unkidir.
Gregorian Teleskopu Nasıl Çalışır
Gregorian yansıtıcısının nasıl çalıştığını kavramak için öncelikle Newton teleskopuna bakmamız gerekir. Newton’da parabolik bir ayna tüpün dibine yerleştirilir ve ışığı tüpteki düz bir aynaya geri odaklar, bu ayna da tüpün dışındaki bir göze yollar. Gregorian tasarımında parabolik ayna tüpün dibine yerleştirilmiştir ve ışığı tüpteki aynaya geri yollar ama bu ikinci ayna elipsoid bir aynadır ve ışığı bir merkezi aynanın ortasındaki bir delikten geçirerek göze yollar. Bu tip teleskopun gözü diptedir.
Faydalar ve Sıkıntılar
Newton teleskopu bir parabolik ve bir düz aynaya sahiptir, Gregory’nin teleskopundaysa ana ayna olan bir parabolik ayna ve ikinci bir elipsoid ayna vardır. Ek olarak, Gregory’nin ana aynasının ortasının delik olması gerekiyordu. Bu da demek oluyor ki, optik olarak daha karışık ve inşası daha güç bir aletti. Newton’un tasarımı, inşası daha kolay birşeydi. Büyük ihtimalle Gregory’nin ilk çalışan modeli yapmasının on sene sürmesinin sebebi budur.
Gregorian, Newton modeline göre bazı faydalar sağlamakta. Elipsoid ayna, ışığın odağından sonraki bir noktaya yerleştilir. Bu sayede, bir gözle birleşince, dik veya sağa yatık bir görüntü verir ama Newton teleskopu ters görüntü verir. Şayet teleskopu dünyayla alakalı kullanıyorsanız bu çok büyük bir faydadır. Ve bu görüntü tersliğinden dolayı, ikinci aynadan sonra tüpün içine bir karıştırıcı ilave edilmesine imkân verir. Bu karıştırıcı istenmeyen ışık ve ısının ana aynaya erişmesini maniler. Bu, teleskop ısının çok büyük bir endişe olduğu solar gözlemler için kullanılacak olduğunda çok verimli bir alettir. Bu sebeple Gregorian teleskopu, solar gözlemler söz mevzusu olduğunda hala kullanılmaktadır.
Gregorian teleskop tasarımı çağdaş zamanlarda pek sık kullanılmaz. Cassegrain teleskopu tarafından çok değiştirilmiş ve geliştirilmiştir. Ama Gregorian az da olsa kullanım bulur. Bunun sebebi görüntüyü doğru bir biçimde dik olarak gösteren tabiatıdır. Ve içine yerleştirilebilen yasaklayıcı sayesinde solar gözlemler için kullanılıyor.
Gregory’nin teleskop tasarımı çağdaş zamanlarda pek kullanılmasa da, bugünün teleskoplarının esin kaynağı ve müjdecisidir.