Jojoba Simmondsiaceae familyasının tek personelidir. Amerika Birleşik Devletleri’nde Arizona eyaletinde bulunan bazı çöllerde Baja California, Mojave ve Sonora ve İsrail’de yetişen bir nebat cinsidir. Yetiştiği etraftan da anlaşılacağı gibi sıcaklığıa ve kuraklığa çok dayanıklı bir nebat cinsidir. Çok senelik ve çalımsı bir nebattır. Jojoba yağı son senelerde popüler olmuş gibi görünse de kullanımı çok daha daha önceki zamanlara katlanır. Daha Önceki zamanlarda boya ve parfüm üretiminde kullanılarak dini merasimlerde kullanılmıştır. Ayrıca yetiştiği bölgelerden olan Baja California ve Sonora çölü etrafında yaşayan yerliler tarafından ten yüzeyindeki yaraların ve ten kanserinin rehabilitasyonunda da kullanılmıştır. 1930’lu senelerde jojoba tohumundan elde edilen jojoba yağının diğer nebatlar ve nebat tohumlarından elde edilen yağlardan değişik olduğu görülmüş ve jojoba yağının balinalardan elde edilen yağ ile eşlik gösterdiği keşfedilmiştir.
Jojoba nebatı 5 yaşındayken 500 gr. tohum elde edilmektedir. 12 yaşına geldiğinde bu ölçü 2500 gr. 25 yaşına geldiğinde ise 14.000 gr. a erişmektedir. Bu nebatın vasati olarak 100 – 200 sene ortamında ömrü bulunmaktadır. Kısa süreli olmak kaydıyla düşük sıcaklıklara -5 °C – -9 °C da dayanıklıdır. Bununla beraber aşınmayla çaba için muhteşem bir nebattır.
Sağlık alanları dışında sanayi de de kullanım alanları keşfedildikten sonra yetişme şartları uygun ülkelerde ticari emelle yetiştirilmeye başlanmıştır. Şu anda Amerika ve İsrail dışında Brezilya, Arjantin, Venezuela, Avustralya, Mısır, Kenya, Sudan, Libya, Hindistan, Japonya, Kuveyt ve Nijerya’da da yetiştirilmektedir.
Türkiye’de de jojoba yetiştiriciliğine dair bir ekip çalışmalar yapılmıştır. Adana ve Antalya’da yapılan çalışmalarda alınan pozitif neticelerden sonra Denizli, İzmir, Ankara, Malatya, Elazığ, Ağrı, Konya, Aksaray, Nevşehir, Adıyaman, Kayseri, Yalova ve Afyon’da jojoba ekim çalışmalarına başlanmıştır.
Jojoba yağı sağlık ve bakım alanı dışında sanayi alanında da seçim edilen bir ürün haline gelmiştir. Yüksek performanslı bir yağlayıcı olması nedeniyle yüksek yıka sahip cihazlarda, metal ve alet kesme harekâtlarında kullanılmaktadır. Jojoba yağının en ehemmiyetli özelliklerinden biri değişken sıcaklıklarda istikrarlı bir sıcaklıkta kalmasıdır. Bu ehemmiyetli özelliği ve yüksek nemliliği nedeniyle sürtünmeyi ve sürtünmeden kaynaklanan zararları çok büyük miktarda eksiltir ve çalışmakta olan makine parçalarındaki yıpranmayı yüksek oranda maniler.
Jojoba yağı ile alakalı enteresan bir bilgi de penisilin ile olan ilişkisidir. Jojoba yağı penisilin yapımında kullanıldığında köpürmeyi yasaklama özelliğine sahiptir. Bu da penisilin imali için oldukça güçlü ve ehemmiyetli bir tesirdir. İmal düzeyinde jojoba yağı kullanıldığında yer fıstığından bütün 6 kat daha az yağ harcanmaktadır. Bu oran da yapımda % 15 – 20 oranında kâr demektir.
Jojoba yağı hidrojenle doyurulduğunda cila vazifeyi görür ve yüksek oranda parlaklık ve sertlik niteliğine sahip olur. Bu özelliği sayesinde de uzun ömürlü mumlarda, mobilyalarda, yerlerde ve oto cilalarında kullanılır.
Kaliforniya Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma ile jojoba yağının soğutma veya eşi bir operasyon uygulanmadan, ekşimeden ve bozulmadan kalabildiği ispatlanmıştır. Bu araştırmada aynı jojoba yağı kullanılarak 27 defa mısır patlatılmıştır. Yapılan hakimiyetlerde ilk partide patlatılan mısır ile son partide patlatılan mısırlar arasında hiçbir fark olmadığı, son partideki mısırların en az ilk partidekiler kadar taze olduğu gözlemlenmiştir.
Jojoba yağı kapsadığı simmondsini adlı faktör madde sayesinde perhiz yarıyıllarında harcanabilecek tatlı, meşrubat, çikolata cinsi ürünlerde de kullanılabilmektedir. Simmondsini natürel ve güçlü bir iştah kesicidir.
Jojoba yağı tıp dünyasında da kullanılmaktadır. Çok yüksek oranda E vitamini kapsadığı için küçük çizik ve kesiklerin rehabilitasyonunda, sivilce, iltihaplı sivilce, saç ve ten bozukluklarının giderilmesinde kullanılır. Ayrıca yenileyici özelliği ve % 100 saflığı sayesinde suni kalplerde yağlayıcı olarak da kullanılmaktadır.
Kozmetik ürünlerin içeriğinde de bulunmasının en ehemmiyetli nedenlerinden biri bakteri ve mantara karşı gözetici özelliği olmasıdır. Bu nedenle göz ve ten enfeksiyonlarının önüne geçmek emeliyle kozmetik ürünlerin içeriğinde jojoba yağına yer verilir.
Jojoba yağı zeytinyağı yapımında kullanılan tekniğe eş bir teknikle üretilmektedir. Çok fazla istikrarlı bir yağdır, saftır, doymamış yağlar grubundadır ve samani renklidir. Konserve yapımında kullanılan ürünnam tazeliğini ve tadını emeliyle de kullanılır. Jojoba tohumundan yağ elde edildikten sonra kalan küspesinde % 35 oranında protein bulunmaktadır. Küspeden simmondsia maddesi çıkarıldıktan sonra hayvan yemi olarak kullanılır.
Jojoba Yağının Cilde Yararları Nelerdir?
Jojoba yağı çok güçlü bir arınıcı tesire sahiptir ve antibakteriyeldir. Cildin makyaj viranelerinden temizletilmesinde ve cilt dokusunun arınılmasında kullanılabilir. Makyajı arınmak için bir parça pamuğa az ölçüde jojoba yağı döküp tüm cildi arınmak yeterlidir. Göz ve dudak etrafında da rahatlıkla kullanılabilir.Yüksek oranda E vitamini kapsadığı için cildi ıslatır ve besler.
Cilt yüzeyinde alana gelen döküntü, müesseseye ve yanmaların rehabilitasyonunda kullanılır. Özellikle kış aylarından havanın soğumasıyla oluşan surat, dudak ve el kurumaları için tesirli bir ıslatıcıdır. Dolaysız olarak kuruyan bölgeye uygulanabileceği gibi hali hazırda kullanılan ıslatıcı ile beraber karıştırılarak da uygulanabilir.
Jojoba yağı tek başına da kullanılabilir. 1 tatlı kaşığı kadar yağ arınılmış cilde uygulanır ve masaj yapılır. Yarım saat bekledikten sonra ılık su ile durulamak yeterlidir.
Yüksek orandaki ıslatma özelliği sayesinde ihtiyarlama bulgularını geciktirir ve yeni buruşukların yaradılışını maniler. Cildin elastikiyetinin korunmasına dayanakçı olur ve cilde elastiklik kazandırır.
Antialerjen ve antibakteriyel olması nedeniyle sivilce ve iltihaplı sivilce yaradılışını maniler. Mevcut sivilce ve iltihaplı sivilcelerin giderilmesine dayanakçı olur.
Cildin yağ balansının korunmasına dayanakçı olur.
Özellikle hamilelik yarıyılında ve süratli kilo alıp verilen yarıyıllarda kalça, göbek, basen ve göğüs bölgesinde alana gelen çatlakları önlemeye dayanakçı olur.
Masaj ile beraber kumpaslı uygulandığında selülit yaradılışını maniler.
Ayak terlemesi ve ayak kokusu problemlerinin rehabilitasyonunda kullanılır.
Jojoba Yağının Saça ve Saç Tenine Yararları Nelerdir?
Saç teninin ıslatılmasına dayanakçı olur. Bu sayede kepek probleminin önüne geçer.Antibakteriyel özelliği sayesinde saç teninin dezenfekte olmasına dayanakçı olur. Bakteri kaynaklı saç problemlerinin oluşmasını maniler.
Bit, egzama, sedef gibi saç teni meselelerinin rehabilitasyonuna dayanakçı olur.
Saçlardaki fazla yağlanmanın önüne geçerek saçın ve saç teninin yağ balansını korur.
Saçların daha süratli ve sağlıklı uzamasını sağlar.
Saç tenini beslediği ve ıslattığı için yeni saç yaradılışını destekler.
Saçlara maske olarak uygulandığında daha parlak, canlı ve sağlıklı bir görüntü elde edilmesini sağlar.
Saç kırılmalarını maniler.
Kafa tenindeki kan dolaşımını hızlandırır.
Kafa teninde çatlak yaradılışı var ise bu meseleyi rehabilitasyon eder.
Özellikle kuruluk nedeniyle biçim alma güçlüğü çekilen saçların daha kolay biçim almasına dayanakçı olur.
Jojoba Yağı Saç Bakımında Nasıl Kullanılır?
Jojoba yağını saç bakımında kullanmak oldukça kolaydır. 1/2 çay kadehi jojoba yağını evvel saç diplerine uygulayıp masaj yaparak iyice yedirin. Daha sonra tüm saça ve saç uçlarına sürün. Tüm saçı bir saç bonesi ile kapatıp yarım saat bekledikten sonra şampuanla yıkayıp durulayın ve ardından durulanabilen bir saç kremi uygulayın. Bu uygulamayı çok kuru saçlarda haftada 2, olağan ve yağlı saçlarda haftada 1 kere yapmak yeterlidir.
Jojoba yağını hali hazırda kullandığınız durulanan saç kreminin içine de katabilirsiniz. Böylece maske yapmaya fırsatınız olmadığı zamanlarda da saç için pozitif etkilerinden yararlanabilirsiniz.
Jojoba yağı kullanırken nelere dikkat etmek gerekir?
Yağı tüm cildinize ya da saçınıza uygulamadan evvel alerjiniz olup olmadığını hakimiyet etmelisiniz. Bunun için bileğinizin iç kısmına bir ölçü jojoba yağı sürüp beklemeniz yeterlidir. Gün içerisinde rastgele bir tepkin göstermedi ise kullanabilirsiniz.Jojoba yağı harici kullanım içindir. Ağızdan alınmamalıdır.
Çocuklarda ve bebeklerde kullanılması önerilmemektedir.
Rastgele bir cilt rahatsızlığı olan bireylerde kesinlikle hekime danışılarak kullanılmalıdır.
Hamilelik ve emzirme yarıyıllarında da hekime danışılarak kullanılması önerilir.