Hemen her sporda kadınlar ve erkekler dalları bölmüştür. Kadınların ve erkeklerin bir arada çaba ettiği sporların rakamı olağanüstü derecede azdır. Bu az rakamda alanlardan biri olan motorsporları, koşulları sağlayan şahısların cinsiyetleri fark etmeksizin bir arada çaba edebildiği alanlardan biridir.
Kağıt üzerinde kadınların Formula 1’de müsabakasının önünde bir mani olmamasına ve büyük bir kadın izleyici grubu bulunmasına karşın, neden Formula 1’de hiç kadın kaptan göremiyoruz? Bu vaziyetin nedeni, pek çok bireyin düşündüğü gibi kadınların bu spora uygun olmaması değil.
Evvel tarihteki kadın yarışçılara bakalım.
Formula 1 tarihinde yarışlara katılmak için çaba etmiş olan yalnızca 5 kadın kaptan bulunuyor. Bu kadınlardan yalnızca ikisi yarışa başlama hakkı kazanabilirken, puan almayı muvaffak olabilen kadın kaptan rakamı ise sadece 1.
Son 30 yıldır Formula 1’de bir kadın sürücü göremiyoruz. Geçmişteki sınamaların galibiyetsiz olması, sınama rakamının azlığını ve bu kadın sürücülerin daha minik ekiplerde yarışmış olduğu reelini göz önüne aldığımızda çok da inandırıcı gelmiyor.
Peki öbür motorsporlarında vaziyet ne?
Nascar Kaptanı Natalie Decker
Formula 3 ve Formula 2, tarihsel olarak daha çok kadın kaptana gridde yer veren şampiyonalar olarak göze çarpıyor. Danica Patrick gibi kadın kaptanlar ayrıca NASCAR gibi serilerde çaba etmeleriyle tanınıyor. Değişik NASCAR serilerinde çaba etmiş çok rakamda kadın kaptan var, hatta kimileri hala gridde. Eş bir vaziyet INDYCAR serileri için de geçerli.
Dakar Rallisi’ni kazanan Jutta Kleinschmidt, Venturi Formula E ekibinin başında bulunan ve Formula 1’in kapılarını zorlamış Susie Wolff, Dünya Ralli Şampiyonası’nı 2. sırada bitirmeyi muvaffak olmuş olan Michèle Mouton gibi adlara ek olarak, iki tekerlekli serilerde de çok rakamda kadının çaba ettiğini söylemek muhtemel.
Madem kadınlar da yarışabiliyor, neden Formula 1’de yarışmıyorlar?
Neden Formula 1’de Nikita Mazepin gibi adlar yer almayı muvaffak olmuşken hünerli kaptanlar hemen giriş yapamıyorsa, kadınlar da bütün olarak o surattan Formula 1’de yarışamıyor. İşin kabiliyetle ya da fiziksel kapasiteyle çok da bir alakası yok, parayla alakası var. Gelin, bu vaziyeti adım adım açıklayalım.
Formula 1’de müsabakanın yolu, çok para tüketmekten geçer. Bugün 4 yaşında bir çocuğunuz olsa ve onu bir Formula 1 yarışçısı yapmaya karar verseniz, kariyeri süresince Formula 1’e girene kadar birkaç milyon doları gözden çıkarmanız ya da o birkaç milyon doları verecek sponsor bulmanız gerekir. Sophia Flörsch isimli kadın yarışçı da kadınların önündeki ilk ve en büyük maninin sponsorluk olduğunu söylüyor.
Kadınlar, sponsor bulamadıkları için minik ekiplere gidiyor. Minik ekiplerde oldukları için iyi otomobillere ulaşamıyorlar. İyi otomobillere ulaşamadıkları için öne çıkacak performanslar elde edemiyorlar. İyi performanslar elde edemedikleri için sponsorlar kadın kaptanlara yaklaşmıyor. Bu surattan kadın kaptanlar sponsor bulamıyor. Kadınlar, sponsor bulamadıkları için… Döngüyü kavradığınızı düşünüyorum.
Bir öbür mesele de kız çocuklarını otomobillerden uzak yakalamak:
Bu nokta genelde göz arkasını ediliyor ancak üzerinde durulması gereken bir nokta. Son senelere kadar kız çocukları pek go kart serilerine ya da başka çocuk serilerine yönlendirilmiyordu. Ülkemizde de lunaparklardaki küçük go kartlarda dahi kız çocuklarına “Onlar oğullar için” denildiğine tanık olmuşluğum var. Dünyada da likeni değişik değildi. O surattan da kız çocukları bir yarış serisine girecekleri zaman dezavantajlı oluyor.
Kadınların yarıştığı özel seri: W-Series
Formula 1’e kadınların girmekte zorlanmasının üzerine Formula yönetimi, kadınlara müteveccih W Series isimli bir şampiyona başlattı. Tam kadın kaptanlara eş özelliklere sahip birer arabanın verildiği bu seri, sponsor ihtiyacını en aza indirmesi ve kadınların önünü açması için planlandı. Bu karar, kadınları ayırdığı ve Formula 1’e geçişlerini güçleştirdiği gerekçesine tenkit etildi ancak şampiyona tertip edilmeye devam etti. İlk iki senesinde şampiyonanın kazananı, daha evvel British GT şampiyonu Jamie Chadwick oldu.
2022 sezonunda da kazanan Chadwick olmasına karşın, sponsorlardan gelen takviyenin topallaması neticeyi sezon iki yarış erken tamamlandı. Bu kararın bahanesi olarak ise 2023 sezonuna yatırım yapılacak olması gösterildi. Görünüşe göre W Serisi henüz istenilen noktada değil. Şahsi görüşüm ise W Series ve Formula E için yeterince tanıtım yapılmıyor olması ve bu yayınlara ulaşımın güç olması. W Series’in YouTube kanalındaki video görüntülenmelerine, şimdi gidip bir Formula 1 YouTube kanalı açsak sizin benim de ulaşmamız muhtemel, vaziyet o kadar korkunç.
Kadınların yarıştığı serilere alaka düşük mü oluyor?
Bu vaziyetin temel sebebi alakanın az olması değil, mahsulün erişmemesi. Çoğu yarışsever, izleyebileceği bir yarış varsa izler. Formula W Serisi’ne ulaşmak ise çok güç ve karışık. Bazı bölgeler için doğrudan yayın hizmeti dahi yok.
Formula 1’in kadınlara bakışı da oldukça münazaralı.
Formula One Group CEO’su Stefano Domenicali, bir görüşmesinde önümüzdeki beş sene içerisinde Formula 1’e bir kadın kaptan girmesinin pek de muhtemel gözükmediğini ifade etmişti. Formula 1’in daha önceki işvereni olan Bernie Ecclestone da zamanında “Formula 1’de kadın kaptanları ciddiye almazlar, hayranlar umursamaz, sponsorlar para yatırmaz” minvalinde açıklamalarda bulunmuştu.
En yakın zamandan misal verilebilecek Susie Wolff, Williams ekibiyle testlere katıldığında ekip dostu Felipe Massa’dan çok az daha yavaştı. Massa’nın 2008’de 1 puan farkla ikinci olduğunu, senelerce Ferrari’de çaba ettiğini de andırdıralım. Wolff’un galibiyetine karşın Red Bull’dan Helmut Marko gibi adlar, kadınların Formula 1’de müsabakayı kaldıramayacağını düşünüyor.
Formula 1, kadınları daha çok bünyesine katmaya çalışıyor. Belki de önümüzdeki senelerde bir kadın kaptanı Formula 1 vasıtalarından birinin direksiyonunda görebiliriz. Genç kaptan programlarındaki kadın kaptanlar bu mevzuda umudun tamamen kaybolmadığını gösteriyor.
Kaynaklar: Flowracers, Hitc, the Washington Post, Financial Express
Anneleri Mutlu Edecek Teknolojik Hediye Nasihatleri