Akrilik, yaşamımızın her alanında kullandığımız bir hayli ürünşan hammaddesidir. Çağdaş sanayide isminden sıkça söz ettiren bir madde…
Akrilik, çağdaş sanayinin ehemmiyetli bir hammaddesi… Boyadan elyafa, iplikten sırçaya kadar geniş bir kullanım alanı olan akrilik, hem hijyenik hem de süsleyici özellikli bir yapı malzemesi… Bu maddenin bir hayli versiyonuna yaşamımızın hemen hemen her alanında tesadüfmek muhtemel. Alakalısı dışında pek tanınmayan akrilik, gerçeğinde pek de yabancı olmadığımız bir madde…
Akrilik Nasıl Bir Maddedir?
Akrilik, gerçeğinde polimerlerin yapımı için kullanılan bir başlangıç maddesidir ve bir cins asittir. Polimer, “ufak moleküllerden oluşan bir zincirli molekül” olarak belirlenebilir. PVC ve teflon ürünlerinde de kullanılan polimer, oldukça düşük maliyetli ve kolay biçim alabilen bir malzeme. Akrilikten üretilen polimerler, başka malzemelerin ve ürünlerin ana malzemesi oluyor. Misalin termoplastik bir polimer olan Polimetilmetakrilat, sırçaya seçenek olarak üretilen oldukça hafif, estetik, şeffaf ve dayanıklı bir malzeme. Bu malzemeye ‘akrilik sırça’ ismi de verilir. Kısa ismi PMMA olan Polimetilmetakrilat otomotivden kozmetik sektörüne, tıbbi sanayiden aydınlatma sektörüne kadar geniş bir alanda kullanılıyor. PMMA, polimer ve akrilik tabanlı bir malzeme. Buna eş akriliğin kullanıldığı bir hayli ürün sanayide ehemmiyetli bir sarihi kapatıyor.
Akrilik, asit cinsi olarak renksiz ve apaçık kokuludur. İkame edici özelliği vardır. Oda sıcaklığında ve basıncından akışkanlaşabilir. Natürel minerallerden ve yüzde 100 reçine barındıran homojen, masif, dayanıklı ve elastik yüzey malzemesi olarak da karşımıza çıkan akrilik, bir hayli yüzeyde kullanılan kaplama malzemelerinin de hammaddesidir. Ticari olarak kullanılan akrilik asitler, ısıya, ışığa ve metale maruz kaldığında polimerleşebilir. Akrilik asidin yöntemi “CH2=CH COOH” biçimindedir. Organik bir bileşik ve asit cinsidir. Kolay, doymamış karboksilik asittir. Polimerlerin başlangıç maddesi özelliği nedeniyle “poliakrilik” olarak da öğrenilen akrilik, polimerlerin genel bir tanımını bünyesinde barındırır.
Akrilik asit, ‘propenoik asit’ olarak da öğrenilir. Akrilonitril bileşiklerin hidroliziyle elde edilen akrilik asit, ‘poliakrilik’ ismiyle öğrenilen polimerler grubunun püskürtülen azaları arasında yer alır. İçki, eter, su ve klor gibi muhtelif maderlerle karıştırılarak muhtelif cinsleri oluşturulabilir.
Akrilik asit, çok hasarlı bir asit cinsidir. Cilt ve solunum yollarında zarara yol açar. Cilde temas ettiğinde, solunduğunda ve gözle teması olduğunda geri dönüşü olmayan sağlık meseleleri ortaya çıkarabilir.
Akriliğin Özellikleri Nelerdir?
Akrilik, barındırdığı özellikler nedeniyle çok seçim edilen bir madde veya ürün… Akriliğin kullanımı ve seçim edilmesinin bir hayli nedeni var. Misalin, mekânlarda hayatı kolaylaştırır ve konfor sunar. Akriliği, özelliklerini araştırarak daha yakından tanıyalım.
Akrilikten üretilen ürünler uzun seneler dayanıklıdır. Antibakteriyel yapısı küflenmeyi önler, kir ve iz vazgeçmez. Bu nedenle özellikle mutfak ve banyolarda hijyen sağlar. Hijyenik özellikleri nedeniyle sağlık alanında kullanımı yaygındır. Kolay arınılabilir. Sıcağa dayanıklıdır, alev almaz, yanmaz. Akrilik malzemelerin birleştirilmesi nedeniyle iki parçanın ek yerlerinde tamlık vardır başka bir deyişle ilaveler dikkat toplamaz, görüntü geçimi oluşturur. Akrilik ürünler çok kolay işlenebilir, muhtelif tasarımlara imkân sağlar. Bu nedenle süsleyici mekânlar oluşturmaya imkân sağlar. Darbelere karşı dayanıklıdır.
Akrilik malzemelerin ipeksi bir yüzeyi vardır; ancak kolay çizilmez. Bu yüzeylerde kir ve çizikler kolay operasyonlarla ortadan kaldırılabilir. Yiyecek kirlerinden etkilenmez. Akrilik malzemelerin kesimi ve işlenmesi çok kolaydır. Muhtelif ısıl operasyonların ardından kolayca biçim verilebilir. Süsleyici operasyonlar ve tasarımlar için yanılgısız kullanım kolaylığı sağlar. İç mimarların ve tasarımcıların da el üstünde yakaladığı malzemelerin hammaddesi olan akrilik, elastik ve estetik yapısıyla dikkat toplayan bir maddedir. Metal ve ahşap gibi bir hayli malzeme ve ürünle geçim ve tamlık sağlar. Suya, lekeye ve eskimelere dayanıklıdır. Masif olması nedeniyle renkleri ve dokuları özelliklerini korur. Transparanlığı nedeniyle muhtelif cins ve renkteki ışıklarla şık görünümler kazandırılabilir.
Akrilik Nerelerde Kullanılır?
Akrilik maddesi, geniş bir kullanım alanına sahip. Akrilikten üretilen ürün ve malzemelerin kullanımı çok yaygın ve ergonomik. Kimyevi özellikleri ve ucuz maliyeti çağdaş sanayi ve sanayide akriliği bırakılmaz bir hammadde haline getirmiş. Sanayide geniş bir yelpazede kendine yer bulan akrilik maddesi, muhtelif varyasyonları ile bir hayli üründe başrol oynuyor. Sanayide senede bir milyon tondan fazla akrilik ve türevlerinin kullanıldığı hipotez edilmektedir.
Özellikle yapı malzemeleri hammaddeleri içinde yer alan akrilik; dokuma elyafı, kaplama malzemeleri, iplik, optik malzemeler ve gereçler, levha, yapıştırıcılar, boya, yapı malzemeleri, yapıştırıcılar, zemin cilaları, plastikler, suda çözülebilen reçineler gibi bazı ürünlerin imalinde kullanılır. Pleksiglas sırça, orlon, akrilik iplik ve akrilan gibi ticari isimler de akrilikten üretilen malzemelerin genel tanımları içinde yer alır. Benzin ve etiler imalinin yan ürünü olan propenin de elde edilmesinde kullanılır. Reçineler ve plastikler, akrilik bileşiklerin kimyevi birleşimidir.
Akrilikten üretilen ürünler oldukça kullanım kolaylığı sağlayan kaliteli özellikler kazanır. Misalin bu ürünler elastik, şeffaf, sert, mat, katı, akışkan, yumuşaktır. Akrilikten üretilen ürünlerin hijyenik özelliği de vardır. Bu nedenle özellikle mutfak, banyo, laboratuarlar ve eczacılık gibi sektörlerde kullanılan ürünlerin imalinde kullanımı çok yaygındır. Gözlük sırçaları, takma damak ve diş gibi ürünlerin dışında bazı ilaçlar da akrilik kullanılıyor.
Boya sektörünün de favorisi bir madde olan akrilik, boyanın acele kuruması ve kolay yapışması gibi özelliklerin kaynağıdır. Ressamların çok sık kullandığı akrilik boyalar, duvarlarımızdaki tablolarda yer alan fotoğrafların ana maddesidir. Işığa ve muhtelif etraflara dayanıklılığı nedeniyle akrilik boyalar başta fotoğraf olmak üzere bir hayli süsleyici çizimin de ana oyuncuyudur. Su bazlı boyaların imalatında kullanılan akrilik, boyalara bir hayli özellik katmaktadır.
Banyo ve mutfak tezgâhları, duş kabinleri, iç ve dış mekân kaplamalarında da kullanılan bazı akrilik ürünlerin özelliklerine de göz atalım. Misalin, akrilikten üretilen elyaflar yüne çok eş. Akrilik kumaşlar günlük yaşamımızda kullandığımız bir hayli ürünşan ana maddesidir. Misalin masa örtüleri, perdeler, giysiler akrilik elyaf ipliklerden üretilen kumaşların bir parçasıdır. Dünyadaki yün gereksinimi göz önüne alınarak yapılan çalışmalar neticeyi suni lifler üretilmiştir. Senelerce süren çalışmalar neticeyi akrilik kullanılarak üretilen elyaflar, yün formunda pamuklu görünüm sağlar. Yıkanmasıyla biçimi bozulmaz. Güve barındırmaz, muhtelif kimyevilere dayanıklıdır. Akrilik elyaflardan üretilen bazı ürünleri şöyle sıralayabiliriz: Halı, kilim, battaniye, süveter, peluş oyuncaklar, çorap, spor ve sentetik elbiseler, araba tavanları, branda, çadır, akümülatörler, dolgu malzemeleri…
Banyolardaki küvetler ve duş kabinlerinin malzemelerinde de akrilik kullanılır; zira bu malzemeler hafiftir, hijyeniktir, izolatördür. Kurulumu, pakliği ve bakımı kolaydır. Sırçası yüzeylerin rengi solmaz. Isı kaybını asgari seviyede meblağ. Bu özellikleri nedeniyle duş tekneleri, oturumlar, küvetler ve diğer banyo malzemelerinde genellikle akrilik plakalar ve levhalar kullanılır.
Mutfaklarda kullanılan akrilik tezgâhlar da, metal ve ahşaplarla geçim sağlar. Kolay arınılabilir özellikleri nedeniyle çok seçim edilir. Şık, konforlu ve lüks bir görünüm kazandırılabilir.
Yukarıyada da bahsettiğimiz ve PMMA denilen akrilik levhalar, isminden söz ettiğimiz bir hayli ürünşan üretiminde kullanılan levhalardır. Mika, pleksiglass gibi şeffaf malzemeler de PMMA tabanlıdır.
Akrilik, Beynelmilel Yüzey İmalatçıları Birliği ISFA ve İstanbul Sanayi Odası: 9001: 2008 nitelik standartlarına uygun malzeme ve ürünlerin yapımına imkân sağlayan ender maddelerden biridir. Yaşamımızın her alanında tesadüftüğümüz akrilik, değişik biçim ve ürünlerle senelerce insanların kullanımında olacak.